KOTA KINABALU: Menangani tangkapan jerung dan pari “tidak sengaja” oleh nelayan harus menjadi keutamaan dalam pengurusan pemuliharaan, kata pengarah eksekutif Yayasan Penyelidikan Marin Dr Nicolas Pilcher.
“Memandangkan jerung dan pari memainkan peranan penting dalam ekosistem dan ekonomi kita, menangani tangkapan tidak sengaja harus diutamakan dengan cara yang terus memastikan mata pencarian nelayan dikekalkan, tetapi juga spesies terancam ini dilindungi,” kata Pilcher.
Jerung dan pari, katanya, adalah sumber berharga yang semakin berkurangan, bukannya meningkat akibat penangkapan ikan yang tidak selektif.
“Amalan pengurusan perikanan mampan seperti penutupan kawasan masa (menutup ruang untuk tempoh yang singkat) dan sekatan gear (menghadkan jenis peralatan yang digunakan di kawasan jerung penting) adalah dua langkah sedemikian yang boleh mengurangkan tangkapan jerung dan pari secara tidak sengaja,” katanya pada Jumaat (7 April).
Presiden Friends of Sea Turtles Education & Research (Foster) Alexander Yee berkata adalah jelas bahawa menangani tangkapan tidak sengaja hanya boleh menjadi sebahagian daripada penyelesaian.
“Kita memerlukan agensi kerajaan dan NGO untuk terus menggalakkan pengguna mengelak daripada memakan sirip ikan yu – bak kata pepatah yang terkenal, apabila pembelian berhenti, pembunuhan berhenti.
“Kedua, kita memerlukan cara yang lebih baik untuk memantau dan menambah baik penguatkuasaan eksport jerung dan pari antarabangsa – di mana sirip bernilai tinggi sering mendapat permintaan yang lebih besar.
“Dan ini tidak semudah yang disangkakan. Terdapat perniagaan berakar umbi yang bergantung pada perdagangan ini selama beberapa dekad, dan oleh itu langkah pengurusan mesti mengambil kira bagaimana ini dihentikan secara berperingkat,” katanya.
Yee berkata walaupun terdapat kelebihan yang jelas untuk melindungi jerung kami, salah satu cabaran adalah untuk mencari keseimbangan antara komuniti yang mempunyai jerung sebagai diet mereka dan kami pemuliharaan dan pengusaha pelancongan.”
Untuk mengelakkan kemerosotan drastik jerung dan pari di Sabah, langkah pemuliharaan yang “beralasan dan seimbang” diperlukan, dan pemuliharaan mahu kerajaan Sabah meningkatkan langkah untuk “melindungi duta besar lautan yang luar biasa ini.”
Walaupun Sabah tidak mempunyai sasaran perikanan khusus untuk jerung, 713 tan jerung dan 1,991 tan pari telah didaratkan kebanyakannya disebabkan penangkapan ikan secara tidak sengaja pada 2021.
Lebih 138,000 ekor jerung dan pari individu dianggarkan ditangkap oleh kapal pukat tunda di Sabah sahaja dalam setahun, menurut Yayasan Penyelidikan Marin.
Anggaran ini tidak termasuk pendaratan dari peralatan menangkap ikan lain seperti pukat insang di mana-mana yang digunakan oleh nelayan tradisional, tali panjang dan kapal pukat purse seine.
“Dari masa ke masa, tangkapan jerung dan pari yang tidak disengajakan ini boleh menyebabkan pengurangan saiz populasi spesies yang terdedah dan boleh menyumbang kepada kepupusan tempatan. Bayangkan Sabah tanpa jerung,” kata ahli pemuliharaan MRF itu.
Duta Pelancongan Selam Sabah Clement Lee berkata ikan jerung dan pari ini mempunyai nilai yang luar biasa kepada pelancongan, khususnya industri menyelam.
“Resit pelancongan selam berjulat antara RM450 juta hingga RM800 juta setiap tahun dalam beberapa tahun kebelakangan ini di Sabah dan jerung merupakan penyumbang utama kepada ini. Anda mengeluarkan jerung daripada air, anda mengambil sebahagian besar daripada resit pelancongan menyelam,” kata Lee.
Pada 2018, semasa Forum Jerung dan Pari Sabah 2018 di Kota Kinabalu, Institut Sains Marin Australia (AIMS) Dr Johanna Zimmerhackel berkata industri menyelam Semporna bernilai USD72 juta (RM316 juta) setahun.
Daripada jumlah ini, AS$22 juta (RM100 juta) adalah berdasarkan penyelaman jerung. Kira-kira 29% daripada semua pelancong melawat Semporna setiap tahun dan 41% daripada mereka meletakkan jerung sebagai tarikan utama mereka, diikuti oleh penyu laut dan ikan.
MRF menyatakan bahawa dari sudut sosio-ekonomi, sesetengah masyarakat tempatan bergantung kepada jerung dan pari sebagai sebahagian daripada diet mereka, bertukar menjadi ikan masin atau dimakan dalam hidangan barbeku seperti ‘Ikan Pari Bakar’.
Tetapi tidak semua jerung dan pari mempunyai nilai tinggi, dan banyak spesimen bernilai rendah terus dijual di pasaran.
“Sebagai contoh, spesies jerung dan pari bersaiz kecil seperti hiu ekor tompok dan pari tompok biru serta whipray dijual lebih murah berbanding ikan lain yang bernilai komersial.
“Tetapi walaupun penjualan daging ikan yu dan pari sering bersifat oportunistik, penjualan sirip mereka adalah cerita yang sama sekali berbeza. Sehingga kini, sirip ikan yu terus menarik harga tinggi, menjadikannya tarikan yang tidak dapat dinafikan kepada nelayan, yang terus menangkap, mendarat. dan menjual jerung dengan penjualan sirip menjadi sasaran paling menarik,” kata kenyataan MRF.
Sabah tidak membenarkan sirip jerung gaya lama di mana nelayan memotong sirip dan membuang selebihnya.
Pakar pemuliharaan menyatakan bahawa nilai tinggi sirip itu bermakna banyak spesies terancam seperti Jerung Biru, Jerung Sutera, Jerung Hammerhead dan Pari Badak antara lain kekal sebagai tangkapan berharga kepada nelayan kerana mereka menjual daging dan bahagian badan yang lain.
Pegawai pemuliharaan MRF Ho Kooi Chee, yang telah mempelopori banyak penyelidikan mengenai jerung dan pari di negeri ini, merumuskan dilema ini dengan sempurna: “Apa yang lebih berharga? Pinggan sambal ikan pari sekali-sekala, poket yang tidak mementingkan diri sendiri. pendapatan tunai sirip ikan yu oleh segelintir orang terpilih, atau kuasa ekonomi yang luar biasa dari jerung hidup, memacu pendapatan berjuta-juta ringgit dalam pelancongan?”