Tentera Rusia menggali di loji nuklear Ukraine, kata saksi

LONDON (Reuters) – Pasukan tentera Rusia telah meningkatkan kedudukan pertahanan di dalam dan sekitar loji janakuasa nuklear Zaporizhzhia di selatan Ukraine dalam beberapa minggu kebelakangan ini, empat saksi berkata, menjelang serangan balas yang dijangkakan di rantau itu.

Parit baru telah digali di sekitar bandar dan lebih banyak lombong telah diletakkan. Kamera pengawasan di loji itu menghala ke utara merentasi takungan yang luas ke arah wilayah yang dikawal oleh Ukraine.

Pihak Rusia telah menetapkan kedudukan menembak di atas beberapa bangunan loji itu selama beberapa bulan. Jaring telah didirikan untuk menghalang dron.

Langkah-langkah yang diterangkan oleh dua warga Ukraine yang bekerja di loji janakuasa itu dan dua penduduk lain di bandar Enerhodar menggariskan risiko perang terhadap keselamatan kemudahan itu.

Sumber itu bercakap dengan syarat tidak mahu namanya disiarkan kerana bimbang keselamatan mereka di sebuah bandar di bawah pendudukan Rusia.

Agensi perisikan tentera Ukraine, kementerian pertahanan Rusia dan syarikat tenaga nuklear negara Rusia Rosatom tidak menjawab permintaan untuk mengulas mengenai kubu di Enerhodar dan risiko keselamatan yang mungkin ditimbulkan oleh serangan balas.

Beberapa pakar industri nuklear berkata mereka berasa cemas dan memberi amaran bahawa sebarang kerosakan pada loji itu boleh membawa kesan buruk kepada orang ramai, kawasan sekitar, perang dan industri nuklear global.

“Reaktor nuklear tidak direka untuk zon perang dan saya tidak percaya ia boleh selamat atau terjamin dalam zon perang,” kata Nickolas Roth, pengarah di badan pemikir Inisiatif Ancaman Nuklear.

Petro Kotin, ketua agensi nuklear Energoatom Ukraine, memberitahu Reuters dia tidak percaya tentera Ukraine akan melancarkan serangan secara langsung di tapak itu dan sebaliknya boleh cuba memaksa Rusia berundur dengan memutuskan talian bekalan.

Tetapi terdapat kebimbangan dalam masyarakat antarabangsa bahawa loji nuklear enam reaktor, terbesar di Eropah, boleh terperangkap dalam pertempuran, terutamanya kerana penganalisis tentera menjangkakan Ukraine akan cuba menolak tentera Rusia kembali di wilayah Zaporizhzhia.

Badan pemantau nuklear PBB mengatakan bahawa kehadiran dan aktiviti ketenteraan semakin berkembang di rantau ini, menggariskan keperluan untuk tindakan segera. Ia telah memberi amaran selama berbulan-bulan tentang bahaya kemalangan besar di loji itu.

Agensi itu merancang untuk membentangkan perjanjian antara Rusia dan Ukraine kepada Majlis Keselamatan PBB akhir bulan ini untuk melindungi kemudahan itu, empat diplomat memberitahu Reuters.

Di Jepun, di mana hanya lebih sedekad yang lalu gempa bumi dan tsunami memotong bekalan kuasa ke loji kuasa nuklear Fukushima menyebabkan reaktor cair, kerajaan berkata ia sentiasa memantau Zaporizhzhia.

“Kami fikir ia adalah satu keadaan yang membimbangkan dan kami memerhati dengan teliti,” kata Satoru Yasuraoka, pengarah bahagian dasar tenaga nuklear di Kementerian Ekonomi, Perdagangan dan Industri Jepun.

Pada bulan April, Jepun menyumbang 2 juta euro kepada badan pemantau PBB untuk membantu usahanya untuk memastikan keselamatan loji kuasa Zaporizhzhia.

Kotin berkata ancaman terbesar kepada keselamatan di loji itu ialah pertempuran boleh memotong talian kuasa luaran terakhir yang diperlukan untuk menyejukkan reaktor loji itu. Apabila ia menurun, hanya penjana diesel sandaran yang menghalang kehancuran.

“Jika semua pam berhenti, anda akan mempunyai dari satu jam setengah jam hingga tiga hari dan anda akan mengalami krisis ini,” kata Kotin.

Penjana sandaran telah pun beraksi sebanyak enam kali untuk tempoh yang singkat apabila kuasa telah terputus akibat serangan tembakan, yang mana Rusia dan Ukraine telah menyalahkan satu sama lain.

MENGGALI ATAU PENGOSAN?

Kotin menganggarkan bahawa bilangan tentera Rusia di kilang itu telah meningkat daripada sekitar 500 kepada 1,500 dalam beberapa bulan kebelakangan ini. Dia tidak dapat mengakses kemudahan itu, yang tidak lagi beroperasi, tetapi masih mempunyai rangkaian kenalan.

Empat sumber itu berkata mereka mendengar letupan sekali-sekala, yang mereka anggap adalah daripada haiwan sesat yang memijak lombong. Salah seorang pekerja melihat peluru pengesan dilepaskan ke langit malam dari bumbung salah satu bangunan loji itu, mungkin menggunakan dron.

Walaupun penumpukan tentera dan pertahanan tambahan menunjukkan pasukan pendudukan menggali masuk, terdapat juga tanda-tanda bahawa Rusia mempunyai satu mata di pintu keluar.

Kilang itu terletak di tebing selatan takungan Kakhovka, yang berfungsi sebagai penghalang semula jadi ke tanah yang dikuasai Ukraine di utara.

Loji dan bandar Enerhodar dihubungkan dengan satu jalan utama ke Melitopol, bandar terbesar yang diduduki Rusia di wilayah Zaporizhzhia tenggara, yang menyediakan Rusia dengan koridor darat ke semenanjung Crimean yang diduduki.

Kotin berkata tentera Rusia perlu berundur jika nampaknya jalan itu akan terputus.

Dia menambah bahawa dia percaya tentera Rusia telah pun menjalankan latihan di loji itu untuk berlatih menarik diri.

“Pada pendapat saya, mereka sedang bersiap sedia untuk pemindahan, jadi mereka membawa segala-galanya di satu tempat untuk bersedia mengambil segala-galanya dan untuk keluar dari situ,” katanya.

Dua daripada sumber di Enerhodar berkata mereka melihat tentera Rusia bulan ini mengambil X-ray, makmal dan peralatan lain dalam kotak dari hospital serta peralatan dari bank Ukraine yang ditutup di bandar Enerhodar.

Ukraine telah mengumumkan rancangan untuk melakukan usaha besar untuk menawan semula tanah yang diduduki tidak lama lagi, dan ia secara meluas dijangka menyerang di selatan kerana kepentingan strategiknya sebagai jambatan ke Crimea dan Laut Hitam.

Rusia telah meletakkan kubu-kubu yang membentang dari barat Rusia ke Crimea dan kerja parit itu amat luas dalam perjalanan dari tanah dikuasai Ukraine ke selatan ke Melitopol, menunjukkan Moscow menjangkakan serangan di sana.

Moscow mendakwa loji nuklear itu, yang menyediakan satu perlima daripada keperluan elektrik Ukraine sebelum perang, kini milik Rusia selepas pemimpin Kremlin, Vladimir Putin mengisytiharkan Zaporizhzhia yang diduduki sebahagiannya sebagai tanah Rusia bersama tiga wilayah Ukraine lain September lalu.

Pegawai yang dipasang Rusia telah mengumumkan pemindahan dari kawasan barisan hadapan di wilayah Zaporizhzhia, termasuk Enerhodar. Mereka berkata mereka sudah memindahkan lebih 1,500 orang dari sana.

Reaktor kilang itu semuanya ditutup pada September lalu dan bilangan pekerja telah menurun daripada kira-kira 11,000 kakitangan Ukraine sebelum perang kepada kira-kira 6,000, kata Energoatom.

Kira-kira 2,700 telah menandatangani kontrak dengan anak syarikat Rosatom Rusia yang kini dikatakan Moscow mengendalikan kilang itu. Energoatom berkata minggu lalu bahawa Rusia merancang untuk memindahkan lebih 3,000 pekerja dari kemudahan itu.

(Laporan oleh Tom Balmforth; laporan tambahan oleh Yuka Obayashi; penyuntingan oleh Mike Collett-White dan Angus MacSwan)