Adakah terdapat seorang zalim di tengah-tengah anda? Pakar memberi amaran tentang pencetus

PETALING JAYA: Kejadian kemarahan jalan raya, serangan kumpulan, penderaan dan keganasan rumah tangga malangnya berleluasa dalam masyarakat. Kes sebegini kerap berlaku.

Ini menimbulkan persoalan: Apakah yang menyebabkan seseorang individu yang pada mulanya kelihatan lemah lembut dan tenang menjadi agresif?

Menurut Prof Madya Universiti Sains Malaysia Dr Geshina Ayu Mat Saat, sesiapa sahaja berpotensi menjadi penjenayah jika titik pencetus tertentu diprovokasi.

“Setiap orang mempunyai titik pencetus sendiri, yang boleh disebabkan oleh satu kenyataan lisan, gerak isyarat atau lebih banyak faktor,” tambahnya.

Dia memetik kes kemarahan jalan raya sebagai contoh dan menjelaskan bahawa individu yang mempunyai sifat marah yang kuat dan sifat agresif boleh diprovokasi dengan mudah.

“Apabila diprovokasi, tindak balas segera adalah kemarahan, tindakan balas dan keinginan untuk menyebabkan kemudaratan atau kemusnahan.

“Seseorang yang mengalami gangguan emosi juga boleh ‘ditekan’ ke jurang,” kata ahli kriminologi merangkap psikologi itu.

Geshina juga menegaskan bahawa kecenderungan seseorang – berpunca daripada sikap, emosi dan persepsinya sendiri – juga antara faktor yang menyumbang kepada tingkah laku agresif.

“Dalam kes tertentu di mana terdapat kumpulan perusuh atau kumpulan orang, keadaan boleh menjadi tidak terkawal apabila individu menjadi hanyut pada masa ini,” tambahnya.

Geshina menyatakan bahawa adalah mencabar untuk menentukan langkah yang sesuai yang boleh diambil oleh mangsa untuk “mengelak daripada dicederakan”.

“Hasilnya sukar untuk diramalkan, dan reaksi seseorang kemungkinan besar bergantung pada didikan, pendedahan, budaya dan personaliti mereka.

“Wanita lebih terdedah berbanding lelaki merentasi pelbagai jenis jenayah, tetapi dalam pembunuhan, secara statistik, lelaki lebih terdedah.

“Dalam kebanyakan kes, mangsa terkejut dan tidak dapat bertindak balas,” tambah Dr Geshina.

Pakar psikologi klinikal Dr Justine Thong Jian Ai menegaskan bahawa teori yang terkenal dalam psikologi ialah “kesilapan atribusi asas”, di mana seseorang boleh dengan mudah mewajarkan kelakuan buruknya sendiri tetapi menyalahkan orang lain atas kelakuan yang sama.

“Sebagai contoh, jika saya memandu secara melulu di jalan raya, saya boleh memaafkan diri sendiri kerana ‘saya tergesa-gesa’, tetapi jika orang lain melakukan perkara yang sama, saya akan marah. Ini menjadikannya lebih mudah untuk memburuk-burukkan individu.

“Menyalahkan mangsa adalah mekanisme perlindungan diri. Apabila sesuatu yang buruk berlaku, orang ramai sentiasa menyalahkan orang lain dan menuduh mangsa sebagai punca provokasi.

“Kami tidak suka menganggap kami tidak mempunyai kawalan ke atas sesuatu. Kami mahu mengekalkan pandangan yang sempurna tentang dunia kami,” tambah Thong.