Cabaran operasi untuk menjauhi dolar AS

Peranan ekonomi CHINA yang semakin meningkat dalam perdagangan dan pelaburan antarabangsa, dan kepelbagaian pegangan rizab oleh bank pusat kepada pelbagai mata wang telah menghidupkan semula politik mata wang dan cakap-cakap mengenai dedollarisasi.

Orang dalam industri Malaysia berkata sebarang perpindahan daripada dolar AS kerana mata wang pilihan dalam penyelesaian perdagangan boleh menjadi mata wang yang perlahan secara beransur-ansur diterajui oleh penginvoisan perdagangan oleh syarikat yang mencari lebih kepastian dan kapasiti untuk memadankan harga mereka dengan kos melalui invois dalam mata wang tempatan, dan bukan dikelirukan dengan dedollarisasi.

Presiden Persatuan Industri Semikonduktor Malaysia Datuk Seri Wong Siew Hai berkata kebanyakan pemain industri berdagang dalam dolar dan tidak mungkin mereka akan dedollarisasi kerana penggunaan global mata wang itu dalam perdagangan dan kewangan serta pasaran modalnya yang mendalam akan mengekalkannya dominan.

Pada 2022, nilai eksport produk elektrik dan elektronik tempatan bernilai RM593.5bil yang bermakna sektor semikonduktor merupakan pengguna besar mata wang asing.

Walau bagaimanapun, terdapat kaveat.

“Dedollarisasi boleh berlaku jika terdapat penyahgandingan dalam rantaian bekalan di sepanjang garis China berbanding Amerika Syarikat dan yang lain. Apabila itu berlaku, China mungkin menuntut pelanggan untuk berdagang dalam yuan dan selebihnya dalam dolar AS” katanya kepada StarBizWeek. Keadaan itu belum sampai ke tahap itu dan buat masa ini, ia adalah status quo, tambahnya.

Walau apa pun, beliau berkata Malaysia mesti meneruskan dengan berhati-hati dan membuat penilaian menyeluruh untuk memastikan industri elektrik dan elektronik tempatan mendapat manfaat daripada dedollarisasi.

Industri minyak sawit adalah satu lagi pengguna mata wang asing utama. Pada 2022, eksport minyak sawit dan produk berasaskan sawit dari Malaysia bernilai RM137.89 bilion. Sebahagian besar daripada itu diurus niaga menggunakan dolar, menurut Lembaga Minyak Sawit Malaysia (MPOB).

Ketua Pengarah Datuk Dr Ahmad Parveez Ghulam Kadir berkata memandangkan minyak sawit Malaysia adalah komoditi yang dipacu eksport dan pengeksport minyak sawit sangat bergantung kepada mata wang yang stabil.

“Pengeksport utama minyak sawit dan produk sawit Malaysia menggunakan dolar AS sebagai pilihan pertama mata wang invois, diikuti ringgit, euro dan lain-lain. Dolar adalah pilihan utama untuk mata wang invois kerana ia menawarkan kestabilan, kecairan dan kos transaksi yang rendah berbanding dengan mata wang lain,” katanya.

Unit ini sering digunakan sebagai mata wang penanda aras untuk harga komoditi tetapi sejauh mana mata wang itu digunakan untuk perdagangan dan pelaburan dalam sektor minyak sawit berbeza bergantung kepada negara dan syarikat yang terlibat.

“Pembeli dari India, China, Pakistan dan Bangladesh boleh menggunakan dolar untuk urus niaga mereka tetapi mata wang lain juga boleh digunakan tertakluk kepada persetujuan antara pembeli/pengimport dan penjual/pengeksport,” katanya. Empat negara itu adalah antara pembeli terbesar bagi produk dan derivatif minyak sawit tempatan, bersama-sama dengan Kesatuan Eropah.

Majoriti pengeksport minyak sawit tempatan lebih suka menerima dolar AS kepada mata wang lain bagi memastikan sumber kewangan mereka kekal fleksibel, katanya.

“Sama ada pengeksport produk dan derivatif MSM tempatan bersedia atau tidak untuk menerima pembayaran dalam mata wang alternatif akan bergantung kepada pelbagai faktor seperti kebiasaan mereka dengan mata wang tersebut, ketersediaan instrumen lindung nilai dan kestabilan mata wang tersebut.

“Menerima pembayaran dalam mata wang berbeza juga boleh melibatkan kos tambahan seperti yuran penukaran mata wang. Oleh itu, melainkan pengeksport kami bersedia untuk berbuat demikian, amat sukar bagi kami untuk meneruskan penyelesaian selain daripada dolar AS,” katanya.

Perpindahan dari dolar boleh menimbulkan cabaran operasi.

Peralihan daripada dolar AS mungkin memerlukan firma untuk menyesuaikan diri dengan rejim mata wang baharu, yang mungkin termasuk sistem perakaunan baharu, sistem pemprosesan transaksi dan infrastruktur lain, justeru beralih daripada penggunaan dolar AS boleh meningkatkan kos transaksi untuk pengeksport.

Pengeksport perlu menukar barangan mereka kepada mata wang baharu, yang akan mengakibatkan harga lebih mahal dan kelewatan dalam urus niaga rentas sempadan, kata ketua MPOB.

“Dari segi import, ia mungkin menguntungkan pengeluar/penanam minyak sawit Malaysia kerana mereka akan dapat memperoleh harga yang lebih tinggi untuk produk mereka berikutan kadar pertukaran asing mata wang baharu yang lebih lemah. Akibatnya, membeli minyak sawit dari Malaysia akan menjadi lebih menarik kepada negara lain,” kata Ahmad Parveez.

Gabungan mata wang

Syarikat auto Bermaz Auto Bhd menggunakan gabungan mata wang dalam urusan jual belinya.

Ketua Pegawai Eksekutif Datuk Francis Lee Kok Chuan berkata syarikat itu membeli kereta terputus sepenuhnya (CKD) dalam ringgit untuk ketiga-tiga jenamanya.

“Untuk unit kami yang dibina sepenuhnya, kami membayar dalam yen untuk kereta dari Jepun, dolar AS untuk kereta dari Korea Selatan dan euro untuk kereta Peugeot. Adakah itu memudahkan atau lebih sukar untuk menguruskan pendedahan mata wang kita? Ia tidak begitu sukar bagi kami kerana kebanyakan volum kami datang daripada kereta CKD dan ia dibilkan kepada kami dalam ringgit,” katanya.

Orang dalam industri berkata pembuat kereta Jepun yang beroperasi di seluruh rantau Asean berurus niaga dalam dolar AS walaupun ketika menjalankan penyumberan antara syarikat bagi bahagian di rantau Asean untuk menjimatkan kos terjemahan.

Kontraktor yang menjalankan projek di luar negara juga cenderung condong kepada dolar AS untuk pembayaran perkhidmatan yang diberikan atau pembelian.

“Kami mengimport peralatan dan aksesori dari China. Urus niaga masih dilakukan dalam dolar AS.

“Kami terlibat dalam beberapa projek lebuh raya di India. Kami dibayar dalam dolar AS. Begitu juga di Bangladesh, Sri Lanka dan Indonesia,” kata Nehemiah Lee, pengerusi dan pengasas Nehemiah Reinforced Soil Sdn Bhd, yang pakar dalam reka bentuk, pembekalan dan pembinaan sistem dinding penahan tanah bertetulang.

Perubahan kelihatan tidak dapat dielakkan bagi mata wang termasuk yuan terutamanya dalam invois perdagangan dalam pasaran komoditi yang dipacu oleh perjanjian China dengan pengeksport komoditi seperti Brazil dan Arab Saudi tetapi tidak mencukupi untuk menjejaskan dolar AS.

“Kekangan tidak mungkin terdapat dalam invois. Kekangan mungkin selalunya dalam kecairan pasangan dagangan, yang tidak wujud. Adakah Arab Saudi mahu melepaskan tambatannya kepada dolar AS? Ia dilakukan dengan baik selama bertahun-tahun.

“Mengenai minyak, kontrak minyak yang paling ketara didagangkan dalam dolar di Amerika Syarikat, jadi walaupun terdapat beberapa lindung nilai pada bursa niaga hadapan China, kedalaman pasaran tidak begitu ketara, dan itu menjadi isu,” kata Stephen Innes, rakan kongsi pengurusan di SPI Asset Management.

Dolar AS akan terus digunakan dalam urus niaga kerana ia adalah mata wang paling cair untuk melindung nilai perubahan harga minyak.

“Mengapa ada yang mempercayai yuan, yang merupakan mata wang yang ditambat yang hanya berpura-pura sebagai apungan bebas pseudo yang melemah atau mengukuh hanya untuk kepentingan China. Dedollarisasi tidak akan berlaku dalam masa terdekat apabila seseorang menganggap bahagian dolar AS dalam tuntutan rentas sempadan hanya merosot kira-kira lima mata peratusan sepanjang 20 tahun yang lalu, dan itu adalah terutamanya kepada euro.

“Tabiat lama mati teruk, dan saya amat meragui bangga bank pusat Asia sanggup menyerahkan autonomi mata wang mereka kepada tambatan China,” katanya.