Juruterbang pembantu meninggalkan penerbangan untuk memberi laluan kepada anak Tun Fuad, dedah laporan Australia mengenai tragedi Double Six

PETALING JAYA: Siasatan Australia terhadap tragedi Double Six 1976, yang melaporkan “keupayaan lemah” juruterbang dan muatan pesawat yang berlebihan, kebanyakannya sepadan dengan penemuan Malaysia.

Bagaimanapun, satu daripada pendedahan laporan Australia ialah pembantu juruterbang meninggalkan pesawat untuk memberi ruang kepada seorang lagi penumpang yang duduk di kerusi pembantu juruterbang – anak kepada ketua menteri Sabah ketika itu Tun Fuad Stephens.

BACA JUGA: Juruterbang dalam nahas ‘Double Six’ mempunyai rekod prestasi yang buruk, kata laporan yang tidak diklasifikasikan

Laporan itu turut mendedahkan pesawat buatan Australia itu dimuatkan melebihi kapasiti di bahagian belakang (belakang) pesawat, menyebabkan juruterbang hilang kawalan sebelum terhempas.

Walaupun penemuan itu secara amnya konsisten dengan laporan Malaysia, rekod Australia menggariskan butiran lain penyiasatan.

Laporan Malaysia mengenai bencana itu didedahkan pada 12 April, menyatakan bahawa kesilapan juruterbang Kapten Gandhi Nathan boleh membawa kepada tragedi itu.

BACA JUGA: ‘Tiada sabotaj’ dalam nahas, kata laporan Double Six yang didedahkan

Sementara itu, siasatan Australia juga mengatakan bahawa operasi yang lemah oleh Sabah Air dan kegagalan di pihak Jabatan Penerbangan Awam (CAD) untuk menunaikan sepenuhnya kewajipan mereka sebagai pihak berkuasa pensijilan tempatan adalah antara faktor yang menyumbang kepada nahas itu.

Kilang Pesawat Kerajaan (GAF), pengeluar pesawat Nomad, dalam laporan itu juga berkata Sabah Air beroperasi secara haram kerana manual operasinya yang diserahkan kepada CAD tidak pernah diluluskan.

“Sabah Air telah menyerahkan, seperti yang diperlukan, kepada CAD draf manual operasi beberapa ketika menjelang akhir 1975.

“Ia tidak pernah diluluskan oleh CAD dan dalam hal ini, Sabah Air beroperasi secara haram,” dedahnya.

BACA JUGA: Nahas pesawat ‘Double Six’: Laporan yang didedahkan tidak memberikan jawapan, kata keluarga mangsa

Laporan setebal 52 muka surat itu mendedahkan bahawa Tun Fuad mungkin secara tidak sengaja meletakkan Kapten Gandhi sebagai juruterbang walaupun “keupayaan sub-standard” beliau seperti yang dikenal pasti oleh ketua juruterbang Sabah Air ketika itu M. Nadan.

Nadan ketika itu adalah antara yang diberhentikan oleh Tun Fuad selepas beliau memegang jawatan sebagai ketua menteri enam minggu sebelum tragedi itu.

Laporan itu berkata bahawa seorang “Kapten Wahab” kemudian dilantik sebagai pengurus besar Sabah Air dan dia adalah bekas rakan seperjalanan Kapt Gandhi dan kedua-duanya adalah kawan baik.

“Nadan melaporkan bahawa dia mempunyai pengetahuan tentang Wahab mengeluarkan laporan penerbangan terakhirnya mengenai Ghandi daripada fail Ghandi,” katanya.

Laporan itu juga mendedahkan bahawa mungkin terdapat beberapa kebenaran dalam kenyataan Nadan berikutan kajian ke atas buku log Kapten Ghandi yang mendapati bahawa lebih banyak pemeriksaan penerbangan telah dijalankan berbanding laporan ujian penerbangan dalam failnya.

Bagaimanapun, Wahab menuduh Nadan menjadi mangsa Kapten Ghandi.

Mengenai pembantu juruterbang yang sepatutnya terbang bersama Kapten Gandhi, laporan itu berbunyi: “Juruterbang yang telah mengiringi Kapten Ghandi ke Labuan telah turun muatan dan seorang penumpang menduduki tempat duduk pembantu juruterbang.

“Penumpang kesepuluh ini adalah anak kepada ketua menteri dan dia seorang pelajar juruterbang yang tidak berpengalaman.

“Kapten Ghandi tidak mengawasi pemuatan penumpang – dia duduk di tempat duduk juruterbang dalam tempoh ini,” katanya.

Mengenai pemuatan bagasi, laporan itu mendedahkan bahawa juruterbang pesawat Nomad di Sabah Air hanya “memandang” lokasi bagasi dan terus berlepas jika ia kelihatan “memuaskan”.

“Salah seorang daripada dua juruterbang Nomad yang masih tinggal di Sabah Air telah ditemu bual secara formal dan tidak formal.

“Apabila disoal menggunakan carta pemuatan dalam manual penerbangan, dia berkata mereka tidak menggunakannya kerana terlalu sukar untuk difahami,” kata laporan itu.

Susun atur tempat duduk penumpang juga tidak ditunjukkan dalam mana-mana carta pemuatan yang tersedia dalam manual penerbangan pesawat itu, tambah laporan itu.

Sebelas orang terbunuh dalam nahas itu, termasuk Tun Fuad, menteri negeri Datuk Salleh Sulong, Datuk Peter Mojuntin dan Chong Thien Vun.

Australia sebelum ini telah menyahklasifikasi dan mengeluarkan laporannya mengenai tragedi Double Six 1976.

Dalam tweet pada hari Rabu (26 April), Pesuruhjaya Tinggi Australia ke Malaysia Dr Justin Lee berkata rekod itu kini dinyahklasifikasikan dan boleh didapati dalam talian di laman web Arkib Negara Australia.