Krisis air dan kesannya terhadap Bumi

MASIHNYA biodiversiti dan sumber air saling berkait rapat dalam ekosistem yang kompleks. Kepelbagaian biologi negara kita yang kaya, termasuk hutan hujan tropika yang luas, memainkan peranan penting dalam pengawalseliaan dan pemuliharaan sumber air.

Menurut laporan tahunan Bank Negara (BNM) 2022, Malaysia terdedah kepada kesan perubahan iklim, termasuk tekanan air secara lanjutan.

Laporan itu menggariskan interaksi antara biodiversiti dan perubahan iklim, dengan menyatakan bahawa “risiko berkaitan alam semula jadi merujuk kepada risiko daripada kemerosotan atau kehilangan perkhidmatan ekosistem, biodiversiti dan aset semula jadi (seperti air dan hutan).”

Satu perkara penting daripada laporan BNM ialah kepentingan mengambil berat tentang cara kita menggunakan sumber asli kita, kerana penggunaan berlebihan bukan sahaja memudaratkan komuniti kita tetapi juga ekonomi kita dalam jangka masa panjang.

Aktiviti yang tidak dibendung seperti pembalakan haram mempunyai kesan negatif langsung kepada alam sekitar, daripada menipiskan tutupan hutan semula jadi kepada mencemarkan laluan air kita. Tindakan ini membawa kepada kehilangan habitat dan pemecahan ekosistem.

Hutan juga merupakan sistem pertahanan Alam Semulajadi; ia mengurangkan hakisan tanah, mencegah tanah runtuh, dan mengawal aliran air kerana ia bertindak sebagai span yang menyerap hujan dan menyimpannya di dalam tanah, menghalangnya daripada mengalir terlalu cepat ke dalam sungai yang boleh menyebabkan banjir kilat.

Dan apabila ia datang kepada kitaran air, pokok mengawal pemendakan, penyejatan dan aliran. Sebagai contoh, kanopi hutan kita bertanggungjawab untuk menyimpan dan membebaskan wap air, yang menjejaskan hujan kita.

Melindungi warisan semula jadi kita

Dalam mengiktiraf kepentingan hutan dalam mencegah bencana alam, kerajaan telah melaksanakan pelbagai langkah untuk melindungi hutan kita, seperti Dasar Hutan Negara 2021 yang menjurus kepada pengurusan mampan dan pemuliharaan hutan kita.

Di samping dasar-dasar ini, kerajaan juga telah melaksanakan program penghutanan semula untuk memulihkan kawasan yang terdegradasi, yang membantu meningkatkan kapasiti hutan menyerap air dan mengurangkan risiko banjir. Inisiatif ini bukan sahaja bermanfaat untuk melindungi komuniti yang terdedah tetapi juga menyokong usaha negara untuk memerangi perubahan iklim dengan meningkatkan penyerapan karbon.

Lebih daripada sekadar langkah mitigasi, terdapat langkah ke arah melabur dalam modal asli dan tapak warisan semula jadi kami sepanjang dekad yang lalu.

Sebagai contoh, Taman Negeri Royal Belum – salah satu taman negara paling ikonik di Malaysia yang terletak di wilayah utara Perak – menjangkau lebih 117,500 hektar dan merupakan rumah kepada “orang Malaysia lain” yang termasuk harimau Malaya, tapir Malaya dan bunga Rafflesia hanya untuk menamakan beberapa.

Taman ini terletak di dalam hutan Belum-Temengor dan merupakan antara hutan hujan tertua di dunia, dianggarkan berusia lebih 130 juta tahun. Kompleks hutan itu meliputi lebih 300,000 hektar, meliputi bahagian Perak dan Kelantan, menjadikannya penting dalam melindungi kawasan tadahan air bagi masyarakat sekitar.

Taman Negeri Royal Belum juga merupakan sebahagian daripada inisiatif Central Forest Spine (CFS), yang pertama kali ditubuhkan pada 2014 dengan sokongan daripada Program Pembangunan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNDP) dan dibiayai oleh Global Environment Facility (GEF). Matlamatnya adalah untuk menghubungkan hutan simpan yang berpecah-belah di Semenanjung Malaysia untuk mewujudkan koridor hutan yang berterusan untuk meningkatkan migrasi hidupan liar, pertukaran genetik dan daya tahan ekologi.

Kompleks hutan lain di bawah CFS termasuk Kompleks Hutan Greater Taman Negara dan Kompleks Hutan Endau-Rompin-Sedili.

The Star juga melaporkan bahawa sejumlah 250,250.33ha hutan di Selangor telah diwartakan sebagai rizab kekal sehingga kini bersamaan dengan 31.65% daripada keseluruhan Selangor.

“Pewartaan itu dibuat di bawah Enakmen (Permohonan) Akta Perhutanan Selangor,” kata Pengerusi Jawatankuasa Hal Ehwal Orang Asli Pelancongan, Alam Sekitar dan Teknologi Hijau negeri Hee Loy Sian pada persidangan Dewan Undangan Negeri Selangor pada 2 Ogos 2022.

Hari Bumi berfungsi sebagai peringatan tepat pada masanya tentang tanggungjawab kita untuk melindungi dan memelihara alam sekitar – memulihara flora dan fauna kita adalah sebahagian daripada usaha ini, kerana ia membantu mengekalkan kepelbagaian biologi dan keseimbangan ekologi.