Pasaran karbon global menghadapi pergolakan baharu

NEW YORK: Pasaran AS$2bil (RM9.2bil) untuk mengimbangi karbon sedang menuju kepada penetapan semula secara besar-besaran, apabila semakin banyak kerajaan berdaulat mengumumkan hasrat mereka untuk mengenakan cukai, mengawal selia atau menyekat perdagangan dalam kredit yang dijana dalam sempadan mereka.

Butirannya berbeza-beza, tetapi dari Indonesia ke Kenya hingga Honduras, matlamatnya adalah sama: kerajaan mahu mengekalkan lebih banyak faedah daripada projek pengurangan pelepasan, sama ada sebagai hasil atau sebagai kredit ke arah matlamat iklim negara mereka sendiri.

“Jika anda sebuah negara membangun dan anda mempunyai jenis peluang projek yang betul, anda mempunyai angsa emas,” kata Mark Lewis, ketua penyelidikan iklim di Andurand Capital Management.

Bagi negara yang mempunyai hutan hujan tebal, paya bakau atau sinki karbon semula jadi yang lain, kredit karbon semakin dipertimbangkan bersama mineral dan logam berharga seperti emas, litium atau tembaga.

“Pasaran komoditi telah mencipta duluan,” kata Samuel Gill, presiden dan pengasas bersama Sylvera, firma penyelidikan dan penarafan karbon. “Hampir tidak dapat dielakkan bahawa negara datang untuk melihat dan merawat karbon sebagai sumber negara lain.”

Seruan bangun itu sebahagiannya didorong oleh kesedaran yang semakin meningkat bahawa, setakat ini, kerajaan dan pihak berkepentingan tempatan mungkin menerima hanya sebahagian kecil daripada hasil yang dibuat oleh pemaju projek asing, kata Pablo Fernandez, ketua eksekutif Ecosecurities, sebuah projek pemaju dan pelabur.

Sebagai contoh, sebahagian besar daripada €100 juta (RM493 juta) hasil daripada salah satu projek offset terbesar, tapak perlindungan hutan yang dipanggil Kariba di Zimbabwe, telah diakru oleh pemaju Switzerland South Pole dan rakan kongsi Guernsey Carbon Green Investments.

Di Mexico, BP membayar penduduk kampung luar bandar sebahagian kecil daripada nilai pasaran kredit yang dijana di tanah hutan mereka, menurut penyiasatan Bloomberg Green 2022.

“Saya tidak mengatakan ia adalah corak pasaran, tetapi kami mempunyai beberapa projek yang direka dengan teruk dan dilaksanakan dengan teruk,” kata Fernandez. “Itu membawa kepada situasi ini.”

Pada masa yang sama, kredit karbon mempunyai nilai baharu untuk pasaran baru muncul. Di bawah Protokol Kyoto 1997, negara kaya mempunyai sasaran pelepasan dan boleh membeli kredit daripada projek di negara membangun untuk memenuhinya.

Perjanjian Paris 2015 memperkenalkan sasaran untuk semua, termasuk negara membangun, berkuat kuasa pada 2020. Ini bermakna kerajaan kini melihat unit tersebut bukan sahaja sebagai sumber pendapatan, tetapi sebagai alat untuk memenuhi kewajipan antarabangsa mereka.

“Perjanjian Paris mengakui pelepasan sebagai liabiliti berdaulat,” kata Finn O’Muircheartaigh, pengarah dasar dan pasaran di BeZero Carbon, sebuah firma penyelidikan dan penilaian.

“Negara-negara kini mengiktiraf mereka juga mempunyai aset berdaulat, iaitu keupayaan mereka untuk mengurangkan karbon atau mengasingkan karbon.”

Pasaran perdagangan berdaulat baharu sedang ditubuhkan oleh Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB), dengan rangka kerja perakaunan yang menghalang kredit yang sama daripada digunakan untuk lebih daripada satu matlamat iklim negara.

Ini bermakna negara perlu memutuskan sama ada dan bila kredit yang dihasilkan dalam sempadan mereka akan disediakan untuk digunakan oleh orang lain dan bila ia akan digunakan untuk matlamat negara.

Walaupun butirannya masih diperhalusi, beberapa negara telah mula membuat perjanjian untuk memastikan bekalan.

Lebih tiga perempat negara berkata mereka merancang atau sedang mempertimbangkan untuk menggunakan pasaran karbon PBB untuk memenuhi sasaran mereka, yang dikenali sebagai “sumbangan yang ditentukan secara nasional (NDC)”.

“Melaraskan jumlah bekalan yang disalurkan kepada NDC dan bukannya mengimbangi pasaran, mempunyai implikasi yang besar,” menurut BNEF, yang meramalkan pasaran mengimbangi sukarela boleh mencecah AS$1 trilion (RM4.6 trilion) menjelang 2037.

Salah satu implikasi tersebut ialah perubahan kawal selia dan, sekurang-kurangnya pada permulaannya, ketidakkonsistenan dari satu negara ke negara seterusnya.

Bulan lalu, Zimbabwe mengumumkan hasratnya untuk mengekalkan 50% hasil karbon yang dijana di sana, berkuat kuasa serta-merta.

Kenya sedang membahaskan undang-undang yang akan menyediakan masyarakat tempatan dengan potongan 25%.

Pada bulan Oktober, Tanzania memperkenalkan peraturan baharu yang mengawal pembahagian hasil, tetapi pemaju berkata mereka masih menunggu untuk butirannya.

Di tempat lain, Papua New Guinea menggantung urus niaga baharu semasa ia melaksanakan peraturan. Honduras meletakkan moratorium ke atas penjualan kredit karbon berasaskan hutan, dan Indonesia mengenakan syarat ke atas eksport kredit karbon.

Sementara itu, Malaysia berkata ia tidak akan mengehadkan jualan offset di luar negara.

Ghana, yang sering dipuji kerana kejelasan peraturannya, baru-baru ini membuat perjanjian untuk menjual kredit kepada Switzerland.

Mungkin salah satu impak terbesar ke atas pasaran, bagaimanapun, ialah China, pembekal offset terbesar, yang sedang bersedia untuk merombak pasaran sukarela domestiknya. — Bloomberg