NAIROBI (Reuters) -Polis Kenya pada hari Jumaat melepaskan gas pemedih mata dan bertempur dengan penyokong pembangkang di bandar-bandar utama di seluruh negara yang membantah rakit kenaikan cukai.
Ketua Pembangkang Raila Odinga menggesa bantahan itu untuk menentang kenaikan cukai yang dikenakan pada ketika ramai yang sudah bergelut dengan harga komoditi asas yang tinggi seperti tepung jagung.
Mahkamah Tinggi Kenya memerintahkan supaya kenaikan cukai itu digantung tetapi kerajaan tetap menaikkan harga petrol, membawa kepada cabaran mahkamah selanjutnya.
Polis menahan 17 penunjuk perasaan di ibu negara Nairobi, kata gabungan kumpulan hak asasi manusia termasuk Perkara 19. 11 lagi aktivis telah ditangkap di bandar lain, kata kumpulan itu.
“Kami menyaksikan penunjuk perasaan diheret ke tanah,” kata kumpulan 10 pengawas itu dalam satu kenyataan, menggesa siasatan terhadap kelakuan polis semasa protes itu.
Tiada komen segera oleh polis mengenai laporan tersebut.
Kerajaan berkata kenaikan cukai itu, yang dijangka menaikkan tambahan 200 bilion syiling ($1.42 bilion) setahun, diperlukan untuk membantu menangani pembayaran balik hutang yang semakin meningkat dan untuk membiayai inisiatif penciptaan pekerjaan di Kenya, ekonomi terbesar di Afrika Timur.
Bercakap kepada kira-kira 2,000 penyokong, Odinga menuduh Presiden William Ruto gagal menangani kos sara hidup yang tinggi, memburukkan penggubal undang-undang pembangkang dan secara unilateral bergerak untuk membentuk semula suruhanjaya pilihan raya.
“Ahli parlimen telah mengkhianati rakyat,” katanya, sambil menambah bahawa Ruto juga telah melanggar janjinya sendiri, mewajarkan pergerakan untuk orang ramai mengambil semula kuasa mereka.
Sejak kedua-dua lelaki itu berdepan dalam pilihan raya rapat yang dimenangi oleh Ruto Ogos lalu, mereka telah bertelagah dalam beberapa siri isu mengenai kos sara hidup yang tinggi dan pengurusan pilihan raya akan datang.
GAS KOYAK, BATU
“Ruto disokong oleh beberapa keadaan; sebahagian daripada hasil ciptaannya, sebahagian lagi diwarisinya,” kata Fergus Kell, seorang penyelidik di badan pemikir hal ehwal antarabangsa London Chatham House, memetik pinjaman masa lalu dan ekonomi global yang sukar.
Odinga cuba mengeksploitasi peluang itu, tetapi tidak membentangkan visinya dengan jelas, kata Kell.
“Saya tidak fikir dia semestinya membentangkan agenda alternatif yang koheren kepada Ruto selain daripada mempunyai platform untuk mengkritiknya dalam masa yang sangat sukar.”
Mahkamah Tinggi menggantung pelaksanaan undang-undang kewangan minggu lalu tetapi kerajaan menaikkan harga runcit petrol, memaksa senator pembangkang yang mengemukakan kes itu untuk memohon hukuman penjara terhadap ketua pengawal selia sektor tenaga kerana menghina.
Mahkamah akan memutuskan permohonan penghinaan pada hari Isnin dan memberi arahan lanjut mengenai tuntutan mahkamah utama pada hari yang sama.
Pada perhimpunan utama di Nairobi, penunjuk perasaan membunyikan hon dan wisel yang kuat manakala yang lain menari. Ramai yang menjerit “tumechoka!” – Swahili untuk ‘kami penat’, serta “Ruto mesti pergi!” dan “No Raila no peace.”
Ada yang menyekat sementara jalan dengan tayar yang terbakar yang kemudiannya dipadamkan oleh polis, dan melemparkan batu ke arah pegawai polis.
Konvoi Odinga menghabiskan sekurang-kurangnya dua jam mencuba untuk mengakses daerah perniagaan utama Nairobi melalui laluan berbeza, ketika polis menghalang laluan mereka dengan gas pemedih mata.
Saluran berita televisyen menunjukkan rakaman polis menembak gas pemedih mata untuk menyuraikan penunjuk perasaan di bandar pelabuhan Mombasa, bandar Kisumu di barat dan bandar Kisii juga di barat.
($1 = 140.9000 syiling Kenya)
(Laporan oleh Ayenat Mersie, Humphrey Malalo dan Hereward Holland; Penulisan oleh Duncan Miriri; Penyuntingan oleh Devika Syamnath, Hugh Lawson, William Maclean)