ISTANBUL (Reuters) – Pencabar presiden Tayyip Erdogan merayu kepada pengundi muda Turki pada hari Selasa untuk menyokongnya dalam pusingan pilihan raya 28 Mei, ketika dia berusaha untuk menghalang presiden melanjutkan pemerintahannya ke atas Turki anggota NATO kepada dekad ketiga.
Kemal Kilicdaroglu, calon pakatan pembangkang enam parti, memenangi 45% sokongan dalam undian Ahad manakala Erdogan mendapat 49.5%, kurang daripada majoriti yang diperlukan untuk mengelakkan larian undi yang dilihat sebagai referendum mengenai pemerintahan autokratiknya.
Aset Turki melemah untuk hari kedua, terutamanya bon kerajaan dan korporat serta saham perbankan, kerana pelabur bertaruh bahawa Erdogan akan memenangi penggal lima tahun lagi dan meneruskan dasar ekonominya yang tidak lazim.
Bagaimanapun, Kilicdaroglu, 74, berusaha untuk mengumpulkan penyokongnya, ramai yang kini kecewa, meletakkan putaran positif pada keputusan itu.
“Mesej perubahan muncul dari peti undi. Mereka yang mahukan perubahan di negara ini kini lebih ramai daripada mereka yang tidak mahu,” kata Kilicdaroglu, merujuk kepada Erdogan yang kurang 50%, dalam satu siri tweet yang ditujukan kepada “anak muda yang dikasihi”.
Dalam pilihan raya parlimen yang diadakan serentak, Parti AK pimpinan Erdogan dan rakan nasionalis dan Islamisnya memenangi 322 daripada 600 kerusi di parlimen baharu, dengan mencapai majoriti yang membolehkannya berhujah bahawa mengundinya akan memastikan kestabilan.
‘TEROWONG GELAP’
Kilicdaroglu merayu kepada pengundi muda dengan merujuk kepada krisis kos sara hidup, yang di Turki telah diburukkan lagi dengan desakan Erdogan untuk mengurangkan kadar faedah, menyebabkan kejatuhan mendadak dalam lira dan inflasi yang melambung tinggi.
“Anda tidak mempunyai wang yang cukup untuk apa-apa,” katanya. “Kegembiraan hidup anda telah dicabut. Sedangkan masa muda sepatutnya bebas daripada kebimbangan.”
“Anda tidak akan mengembalikan masa muda anda. Kami mempunyai 12 hari untuk keluar dari terowong gelap ini…,” tambah Kilicdaroglu.
Kilicdaroglu berikrar untuk menghidupkan semula demokrasi selepas bertahun-tahun penindasan negara, kembali kepada dasar ekonomi ortodoks, memperkasakan institusi yang kehilangan autonomi di bawah Erdogan dan membina semula hubungan yang retak dengan Barat.
Undian itu diikuti rapi di Washington, Eropah dan di seluruh rantau, di mana Erdogan telah menegaskan kuasa Turki. Dia juga telah mengukuhkan hubungan dengan Rusia, meletakkan ketegangan pada pakatan tradisional Ankara dengan Amerika Syarikat.
Diplomat tertinggi Kesatuan Eropah, Josep Borrell, menyeru Turki pada hari Selasa untuk memperbaiki kelemahan dalam proses pilihan rayanya yang dikenal pasti oleh pemerhati Eropah.
Dalam undian presiden Ahad, calon nasionalis Sinan Ogan mendapat tempat ketiga dengan sokongan 5.2% dan akan ada banyak tumpuan sekarang tentang bagaimana penyokongnya akan mengundi pada 28 Mei.
Dalam potensi rangsangan kepada Erdogan, Ogan memberitahu Reuters dalam satu temu bual pada hari Isnin dia hanya akan menyokong Kilicdaroglu dalam pusingan akhir jika yang terakhir menolak sebarang konsesi kepada parti pro-Kurdish, yang ketiga terbesar di parlimen.
Parti itu, HDP, menyokong Kilicdaroglu tetapi dituduh mempunyai hubungan dengan militan Kurdish, yang dinafikannya.
Tinjauan pendapat menunjukkan Erdogan, 69, mengekori Kilicdaroglu, tetapi keputusan Ahad mencadangkan dia dan Parti AK yang berakar Islamnya dapat mengumpulkan pengundi konservatif walaupun berdepan masalah ekonomi Turki.
Kilicdaroglu dan pakatannya mahu memulihkan sistem kerajaan berparlimen dan membatalkan jawatan presiden eksekutif berkuasa yang diperkenalkan oleh Erdogan.
AKP mendapat tempat pertama dalam undian parlimen Ahad dengan 267 penggubal undang-undang, diikuti oleh CHP sekular Kilicdaroglu pada 169 dan parti pro-Kurdish pada 61.
Prospek lima tahun lagi pemerintahan Erdogan akan mengecewakan aktivis hak sivil yang berkempen untuk pembaharuan untuk membatalkan kerosakan yang mereka katakan telah dilakukannya terhadap demokrasi Turki. Dia kata dia menghormati demokrasi.
Beribu-ribu tahanan politik dan aktivis boleh dibebaskan jika pembangkang menang.
(Laporan oleh Daren Butler, Karin Strohecker; Penyuntingan oleh Gareth Jones)