GENEVA: Tiada konsensus umum mengenai hari World Wide Web dilahirkan. Tiga puluh tahun yang lalu, pada 30 April 1993, Pusat Penyelidikan Nuklear Eropah Cern telah menyediakan World Wide Web (WWW) kepada orang ramai.
Tetapi hari lahir web juga boleh menjadi 6 Ogos 1991, hari konsep web diterbitkan dalam kumpulan di Usenet. Atau ia boleh menjadi masa sekitar Krismas 1990, apabila pelayan web pertama berada dalam talian.
Sekali lagi, ciptaan sebesar ini patut mendapat sekurang-kurangnya tiga hari lahir.
Sangat mudah untuk melupakan betapa berbezanya kehidupan sebelum World Wide Web (WWW). Kami melakukan semua membeli-belah kami di luar rumah, kami mencari fakta dalam buku sebenar, kami membuat pemindahan bank di atas kertas sebenar dan kami menonton filem yang kami sewa dari kedai video tempatan.
Perkara bukan sahaja menjadi lebih mudah dengan Internet. Tiada maklumat yang berlebihan, tiada buli siber dan tiada platform media sosial yang ketagihan.
Dalam tempoh 30 tahun sejak WWW dibuka kepada umum, ia telah mengubah kehidupan berbilion-bilion secara mendadak.
Langkah bersejarah pusat penyelidikan nuklear Eropah Cern (Conseil européen pour la recherche nucléaire) dengan sengaja melepaskan royalti dan paten untuk web seluruh dunia telah menyumbang dengan ketara kepada kepentingan Internet dalam bentuknya sekarang.
Apabila Internet (Arpanet) muncul ke dunia pada tahun 1969, selama beberapa dekad jenis rangkaian baru hanya sesuai untuk beberapa pakar untuk bertukar maklumat.
Arahan rumit telah diperlukan untuk berkomunikasi, dan hanya dengan ciptaan WWW dan pelayar dengan antara muka mesra pengguna Internet menjadi fenomena besar-besaran.
Satu lagi kejayaan WWW datang pada tahun 1993 apabila Marc Andreessen membangunkan pelayar Mosaic di University of Illinois, nenek moyang penyemak imbas hari ini seperti Chrome (dari Google), Safari (dari Apple) dan Firefox.
Dengan pelayar, klik tetikus tiba-tiba sahaja yang diperlukan untuk menggunakan Internet. Hanya dengan penyemak imbas syarikat seperti Google, Amazon dan Facebook boleh bangkit menjadi gergasi teknologi.
Trend ini semakin rancak dengan kemunculan Internet mudah alih. Dengan iPhone Apple, ia menjadi jelas dari tahun 2007 dan seterusnya bahawa mendapatkan dalam talian tidak lama lagi boleh dilakukan bukan sahaja oleh sesiapa sahaja yang mempunyai cara, tetapi di mana-mana sahaja terdapat isyarat rangkaian.
World Wide Web diasaskan oleh ahli fizik British Tim Berners-Lee, yang kini hanya berusia 67 tahun. Pada penghujung tahun 1980-an, saintis komputer itu ingin membendung pendekatan huru-hara terhadap maklumat di Cern.
Pada Mac 1989, beliau mencadangkan kepada majikannya projek berdasarkan hiperteks untuk memudahkan pertukaran data antara penyelidik di seluruh dunia.
Rakan sekerjanya Robert Cailliau membantunya, dan sekitar Krismas 1990, Berners-Lee menyediakan pelayan web pertama di dunia (“info.cern.ch”).
Pada 6 Ogos 1991, beliau membuat laman web pertama di Internet awam, menerangkan asas menyemak imbas kepada pendatang baru. “Tiada ‘top’ kepada World-Wide Web. Anda boleh melihatnya dari banyak sudut pandangan,” kata laman web itu, yang masih aktif hari ini sebagai sebahagian daripada sejarah web.
Pembangunan Berners-Lee adalah berdasarkan tiga idea: HTML, HTTP dan URL. Bahasa penanda berasaskan teks “Bahasa Penanda Hiperteks” menerangkan cara halaman diformat dan dipautkan pada platform komputer yang berbeza.
“Protokol Pemindahan Hiperteks” mentakrifkan saluran teknikal yang digunakan oleh komputer untuk berkomunikasi melalui internet. Dan “Uniform Resource Locator” (URI superordinat, “Universal Resource Identifier”) menerangkan alamat web yang kandungannya boleh didapati di internet.
Berners-Lee pada mulanya menerima sedikit sokongan daripada pengurusan tertinggi Cern: “Kabur tetapi mengujakan” adalah komen tulisan tangan bosnya Mike Sendall pada memo.
“Tiada apa-apa yang berlaku,” Berners-Lee kemudiannya teringat dalam bukunya Weaving The Web, menerangkan reaksi awal terhadap cadangannya. “Tiada forum yang boleh saya berikan respons.”
Pencipta penyemak imbas mozek Andreessen (kini 51) pula menetapkan 30 tahun lalu dengan Netscape untuk menjadikan perisiannya sebagai platform dalam talian yang terkemuka.
Tetapi pengasas Microsoft, Bill Gates (kini 67) mengikuti jejaknya dengan Explorernya. Dalam perang pelayar yang berikutnya, Netscape jatuh di tepi jalan.
Tim Berners-Lee kemudiannya pergi ke AS pada tahun 1994 untuk mengasaskan World Wide Web Consortium (W3C) di Massachusetts Institute of Technology (MIT).
Di bawah kepimpinannya, perkembangan teknikal web masih diseragamkan dalam jawatankuasa ini hari ini. Sejak 2016, warga Britain itu telah memegang kerusi di Universiti Oxford.
Berners-Lee, yang tidak pernah memperoleh kekayaan melalui ciptaannya, kini bimbang tentang keadaan Web.
Pada ulang tahun ke-30 penerbitan kertas pentingnya, beliau memberi amaran terhadap penyalahgunaan data, maklumat salah, ucapan benci dan penapisan.
Berners-Lee juga kritikal terhadap percubaan untuk menggunakan teknologi blockchain untuk membina generasi web seterusnya di mana ia akan lebih mudah untuk membayar kandungan. – dpa